Straatjes in De Westeren Ban

Waar doelt men op in het veldboek van 1783?

Zo staat er uitvoerig: „Nadere aanwijsing en omschrijving der wegen, haaijmannen, wekkens en belendingen, in het vorenstaande veldboek voorkomende". Sommige wegen hadden toen een andere benaming dan tegenwoordig. Het is voor de bewoners van Westelijk Schouwen wel interessant die namen te kennen, zomede de aantekeningen bij sommige wegen vermeld. We bespreken hier het Westelijk deel van de Westeren Ban en wel het deel dat loopt van de grens van Burgh tot Westenschouwen. 

De hoofdweg was toen reeds de „Hooge weg na Westen-Schouwen", thans Provinciale weg als alle andere wegen toen nog onverhard. „Dese weg begind op het Westeind van het Dorp Burgh aan de Kakelstraat, die regt op de hofstede van Job de Glopper  aanloopt en  door denzelven met een hekken afgesloten is, en strekt vandaar voorbij Daalbout's weegtje, de hofstede van Willem Hokke, de Plantagie van Molenberg, het Moolwekken, Krijn Witteswekken en de hofstede van Roeland Steur, mitsgaders voorbij het Verschoorde wekken, de hofstede van Machiel Adriaansz. Daalbout, Wisses wekken, Kommertjes weegje, het hoevtje van Cornelis Gerritsz. van Zuijen en voorbij Stoffel Mooijs wekken, tot aan het Noordeinde van de plaats Westen-Schouwen, daar Lieven Theunisz's weegje begind". Deze Hooge weg „is van de Kakelstraat tot aan Daalboutsweegtje de limietscheiding tusschen den Westeren Ban en de Vrije Gemeten te Burgh, dezelve weg is van Kommertjesweegtje tot aan de Plaats te Westen-Schouwen, de limietscheiding tusschen den Westeren Ban en de Meijpacht te Westen-Schouwen". Lieven Theunisse's weegtje begint aan het Westeind van de Hooge weg na Westen-Schouwen en eindigt in de duinen. In de leggers van Haamstede en Burgh komt deze weg voor als „Duinweg", maar hij is meer bekend als „Toledo's wegje" Door de ombuiging van den “Hoogen weg” naar Westen Schouwen in de richting van hotel „Zeelust" is dit mooie “Duinwegje” veel korter geworden.

Stoffel Mooijs wekken. Dit wekken begint aan de voorzijde van de Hoogeweg na Westen-Schouwen en eindigt in den duinen. Reeds vele jaren geleden is dit weggetje aan de bestemming van weg onttrokken.

“Kommertjes weegtje”, ook wel „Plokhaarsweegje" genoemd, begint aan de Zuidzijde van de Hooge weg na Westen-Schouwen en eindigt aan den hoek van de Lage weg na Westen-Schouwen, kort bij de hofstede van Marinus Maartensz. van Burgh. Nota: dit weegje is de scheiding van de Westeren Ban en van de Meijpacht te Westen-Schouwen.

Het Onrijdbare wekken. Dit wekken is bijna geheel ingenomen en beplant door de voorzaten van Machiel Adriaansz. Daalbout. Hetzelve begint aan de Noordzijde van de Hooge weg na Westen Schouwen, loopt door de Haijmans van Machiel Adriaansz. Daalbout en eindigt in de duinen. Soms werd dit wekken ook genoemd als het „Blinde weegje"

Witte's wekken. Dit wekken begint aan de Zijdzijde van de Hooge weg na Westen-Schouwen en eindigt aan den Lage weg na Westen-Schouwen bij de hofstede van Pieter Lodewijkz. Roedoe.

Verschoorde wekken. Dit wekken begint aan de Hooge weg na Westen-Schouwen en eindigt aan het begin van de Lage weg na Westen-Schouwen tegen het einde van “Dignusweg” bij de hofsteden van Jan Dijkgraav en van Marcelis Padmos.

Krijn Witte's wekken. Dit wekken begint aan de Noordzijde van de Hooge weg na Schouwen, beoosten annex de Hofstede van Roeland Steur, en eindigend in de “Den Duine”. Deze weg heet nu De Adriaan van der Weijde weg en vormt de toegang naar het pompstation van de waterleiding.

Mooi wekken. Dit wekken begint aan de Zuidzijde van de Hoogeweg na Westen-schouwen, op de Noordwest Hoek van de Plantagie Molenberg en strekt tot aan Koningspad, loopende tusschen een gedeelte der Plantagie van Molenberg en den Haijman van Willem Hokke daar en is nauwbeplant. Juist door die nauwe beplanting is

dit weggetje één van de mooiste van onze Duinstreek. 

De naam „Moolwekken" is ontleend aan wegen en een vroegere molen; immers aan het Mool wekken grensde een stuk Haijman, „daar de Molen gestaan heeft",

Konings-Pad. Het Konings-Pad begint aan de Plantagie van Molenberg achter het Boeren-Huijs en eindigt aan den hoek van den Lage weg na Westen-Schouwen, op het eind van Kommertjes weegtje. 

Daalboutsweegtje. Begint aan de Zuidzijde van den Hoogeweg na Westen-Schouwen. Strekt voorbij de Hofstede van Machiel Leendertsz. Daalbout, en eindigt aan de zogenaamde Kruijsse in Burgh Ambacht, daar Dignusweg, De Hooge weg achter het Slot Kraijesteijn en de Burghsche Moolweg beginnen. In de legenda’s van de 50-er jaren heette het "Hooge weg", thans heet deze weg nu "Daleboutsweg".

Westeren-Ban: Kop van Schouwen

Haaijman: Hier en daar in Zeeland, ten minste voorheen, de naam van zekere in of althans aan de duinen gelegene uitgestrektheden van (al of niet?) begroeiden zand- of geestgrond; de opvatting als: dal of pan in de duinen schijnt wel wat te beperkt.

Wekken (wegelingen): Weggetjes die op hoge randen van kreekjes en die vaak dood liepen.

Elzemeten: Zijn enigzins bolstaande langwerpige akkertjes van elkaar gescheiden door greppels. Het zijn rabatten aangelegd in de lagere delen van de oude duingronden. Op de rabatten is elzenhout aangeplant.

Schurvelingen: Zijn één meter hoge walletjes opgeworpen als eigendomsscheidingen. Walletjes werden opgeworpen door aan beide zijden een greppel te graven.

Belendingen: aangrenzend huis of perceel.